Γλώσσα του σώματος και λόγος - Η συμβολή του Θεάτρου στην Εκπαιδευτική πράξη

Στο μάθημα προσεγγίζονται, αναλύονται και χρησιμοποιούνται συστατικά στοιχεία και δράσεις του Θεάτρου ως Θεατρικής Παράστασης, που μπορούν να αξιοποιηθούν στην Εκπαιδευτική πράξη. Τα κύρια στοιχεία που συναποτελούν τη "γλώσσα" της θεατρικής παράστασης είναι η νοηματοδότηση μέσω των σωματικών, φωνητικών και λεκτικών ενεργειών, ο κριτικός στοχασμός, ο έλεγχος της κίνησης και της ομιλίας. Τα ίδια αυτά στοιχεία αφορούν και τη "γλώσσα" του/της εκπαιδευτικού στην τάξη. Έτσι, στο μάθημα «Γλώσσα του σώματος και Λόγος: η συμβολή του Θεάτρου στην Εκπαιδευτική πράξη» προσφέρονται θεατρική θεωρία και ασκήσεις που συντελούν στην επινόηση, κατασκευή, δημιουργία και παρουσίαση θεατρικών χαρακτήρων και στην κατανόηση της αμφίδρομης σχέσης ανάμεσα στα εκφραστικά/ επικοινωνιακά στοιχεία των θεατρικών χαρακτήρων και τις κοινωνικές τους σχέσεις. Μέσω της διαδικασίας αυτής, οι μελλοντικοί/ές εκπαιδευτικοί κατακτούν έναν αποτελεσματικότερο προφορικό λόγο, τη Γλώσσα του σώματος και οξύνουν τον Λόγο, τη σκέψη τους. Καλλιεργώντας σχετικές ικανότητες και τεχνικές, προετοιμάζονται να γίνουν οι ίδιοι/ες εμψυχωτές θεατρικών δράσεων, στην τάξη, ώστε να χρησιμοποιούν τις θεατρικές αυτές δράσεις για την διδασκαλία των μαθημάτων.

Στόχοι Μαθήματος

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής /ρια θα έχει καλλιεργήσει: τη δημιουργική και κριτική σκέψη, τη φωνή, τον λόγο, την κίνηση και την εκφραστική χειρονομία, την ικανότητα να επινοεί θεατρικούς χαρακτήρες, περιβάλλοντα και καταστάσεις, μέσα και τεχνικές για επινόηση θεατρικού «καμβά» για αυτοσχεδιασμό, μέσα και τεχνικές για επινόηση θεατρικού κειμένου, τον τρόπο συνεργασίας και θεατρικής αλληλεπίδρασης µε τους άλλους, την ικανότητα να επινοεί μαζί με άλλους, µικρές θεατρικές σκηνές που περιέχουν ρόλους, διαλόγους και υποθέσεις,μέσα και τεχνικές για να μετατρέπει το μαθήματος της ημέρας (οποιουδήποτε διδακτικού αντικειμένου, οποιασδήποτε τάξης) στο δημοτικό σχολείο, σε θεατρικό «καμβά» για αυτοσχεδιασμό, με μια ενεργητική/ συμμετοχική/διαδραστική/πολυτροπική διδακτική προσέγγιση, με στόχο την επιτυχή κατανόηση και την εμπέδωσή του.

Προαπαιτούμενες Γνώσεις

Δεν απαιτούνται προαπαιτούμενες γνώσεις. Απαιτούνται η ενεργητική παρακολούθηση/συμμετοχή. Από τα μέσα περίπου του εξαμήνου απαιτείται και η προετοιμασία/επίδειξη θεατρικών δρώμενων. Στην καλύτερη ανταπόκριση στο μάθημα συμβάλλει θετικά η προηγούμενη παρακολούθηση του μαθήματος «θεατρική αγωγή για έκφραση/επικοινωνία».

Περιεχόμενα

Δομή περιεχομένων (course outline): Μέσω της ενασχόλησης με το θέατρο, οι φοιτητές/τριες (μέλλοντες/ουσες εκπαιδευτικοί) καλλιεργούν την ικανότητα να χειρίζονται αποτελεσματικότερα τον προφορικό λόγο (την ομιλία). Αποκτούν συνείδηση της λειτουργίας της γλώσσας του σώματος, τη βασική ικανότητα να εκφράζονται με αυτή τη γλώσσα. Αποκτούν ευαισθησία σχετικά με την  αποκωδικοποίηση της γλώσσας του σώματος των άλλων και γίνονται έτσι ικανοί να αποκωδικοποιούν και τη γλώσσα του σώματος των παιδιών-μαθητών και μαθητριών τους. Το κυριότερο, καλλιεργούν την ικανότητα να συνδέουν τις παραπάνω εκφραστικές και αντιληπτικές/ενσυναισθητικές τους λειτουργίες, με τη νοητική τους λειτουργία, τον Λόγο.   Αυτό συμβαίνει μέσω της δημιουργίας (επινόησης, ανάπτυξης και αναπαράστασης) θεατρικών χαρακτήρων και των μεταξύ τους σχέσεων, καθώς οι φοιτητές και οι φοιτήτριες επινοούν, κατ’ αρχάς, τρόπους με τους  οποίους οι θεατρικοί χαρακτήρες κινούνται και εκφράζονται σωματικά και φωνητικά, εσωτερικές τους ‘επιθυμίες’, στόχους και εμπόδια που τους παρουσιάζονται, και συνεχίζοντας με την έκφραση/αναπαράστασή τους. Συμβαίνει, ακόμη, καθώς οδηγούνται στο να αναπτύξουν σχέσεις και δράσεις ανάμεσα στους θεατρικούς χαρακτήρες που επινόησαν, επινοώντας/ανακαλύπτοντας το status που κάθε χαρακτήρας έχει σε σχέση με τους άλλους και κατατάσσοντας τον καθέναν απ’ αυτούς σ’ ένα σκαλοπάτι μιας ‘κλίμακας κοινωνικής βαρύτητας’.   Οι τεχνικές που αποκτούν με τις παραπάνω δράσεις, το είδος των ερωτηματικών που τίθενται και των απαντήσεων/επιλογών τους για τη δημιουργία του προσωπικού τους θεατρικού χαρακτήρα/αναπαράσταση ανθρώπου και των σχέσεών του μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια, προετοιμάζουν τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που παρακολουθούν το μάθημα, να μπορούν να δημιουργούν και να ενσαρκώνουν και άλλου είδους θεατρικούς χαρακτήρες, όπως ανθρωπόμορφα πλάσματα, ζώα, αντικείμενα, και ακόμη, φυσικά στοιχεία, σωματίδια, άτομα, μόρια, ενέργειες, χημικές ενώσεις, αριθμούς, σύμβολα κ.λ.π. (και τις σχέσεις τους  μέσα στα συγκεκριμένα πλαίσια λειτουργίας τους).   Η παραπάνω διαδικασία, στην οποία οι φοιτητές και οι φοιτήτριες ασκούνται, τους/τις βοηθά να μετατρέπουν οποιοδήποτε ενότητα ενός μαθήματος (λογοτεχνία, θρησκευτικά, ιστορία, μελέτη περιβάλλοντος, αλλά και φυσική, χημεία, μαθηματικά κ.λ.π.) μιας τάξης του δημοτικού σχολείου, και να οργανώνουν τη διδασκαλία της με τρόπο θεατρικό: Μετατρέπουν το μάθημα που πρέπει να διδαχτεί σε ένα είδος «καμβά», τα στοιχεία που περιέχονται στο μάθημα, σε ποικίλους θεατρικούς χαρακτήρες, και τις λειτουργίες/αλληλεπιδράσεις των στοιχείων αυτών, σε σχέσεις ανάμεσά τους. Στόχος είναι οι μαθητές/τριες να παίζουν τους εκάστοτε «ρόλους» και να αναπαριστούν τις σχέσεις ανάμεσα σ’ αυτούς, εμπεδώνοντας έτσι, με ενεργητικό, ευχάριστο και αποτελεσματικό τρόπο, το περιεχόμενο του μαθήματός τους.   Περιεχόμενα (θέματα) μαθήματος  (topics): Δημιουργία θεατρικών χαρακτήρων. Δημιουργία status - σχέσεων ανάμεσά τους. Μετατροπή μαθήματος σε καμβά και στοιχείων μαθήματος σε θεατρικούς χαρακτήρες και σε λειτουργίες τις οποίες συμμετέχουν.